اندام‌های موثر در ایجاد یک دوره قاعدگی شامل مغز، غده هیپوفیز، رحم و گردن رحم، تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و واژن می باشند. تغییر سطح هورمون‌های جنسی در بدن، باعث ایجاد مراحل مختلف دوره پریود می‌شود. دو هورمون اصلی مرتبط با قاعدگی که توسط تخمدان‌ها تولید می‌شوند عبارتند از: استروژن و پروژسترون. هورمون‌های FSH و LH که در هیپوفیز ساخته می‌شوند نیز، در این پدیده نقش دارند.
در نیمه اول سیکل، میزان استروژن بالا رفته و باعث رشد و افزایش سلول‌های رحمی می‌شود. در پاسخ به هورمون FSH، یک تخمک در داخل یکی از تخمدان‌ها شروع به رشد می‌کند. در حوالی روز چهاردهم از یک سیکل ۲۸ روزه، در پاسخ به هورمون LH، تخمک از تخمدان آزاد می‌شود. این مرحله، تخمک گذاری نامیده می‌شود.
در نیمه دوم سیکل، تخمک وارد لوله فالوپ (بین تخمدان و رحم قرار دارد) می‌شود. در این مرحله، پروژسترون بالا رفته و رحم را آماده بارداری می‌کند. اگر در این مرحله تخمک توسط اسپرم بارور شود، بارداری رخ خواهد داد. در غیر اینصورت، تخمک پس از مدتی از بین می‌رود. اگر بارداری رخ ندهد، سطح استروژن وپروژسترون کاهش می‌یابد، و لایه ضخیم رحم ریزش کرده و خونریزی قاعدگی یا عادت ماهیانه را ایجاد می‌کند.